Doğum kontrol yöntemleri
Kontrolsüz, birbirini takip eden doğumlar ve düşükler, anne ve bebek sağlığını ciddi olarak tehdit eder. Bu nedenle aile planlaması hem anne, hem de bebek sağlığına zarar vermeyecek uygun doğum kontrol yöntemleriyle yapılmalıdır. Kişi için ideal bir korunma yöntemiyle istenmeyen gebelikler, kişinin sağlığına zarar vermeden engellenebilir. Doktorunuzun önerisiyle sizin için en uygun olabilecek yöntemi seçmeli ve benimsemelisiniz. Konuyla ilgili olarak açıklamada bulunan Dr. Cem Çıtlak, korunma yöntemleri ile ilgili şunlar söylüyor:
"Korunma yöntemi seçimi son derece önemlidir. İstenmeyen gebeliklerle karşılaşmamak için kişiler her zaman kendileri için uygun olan yöntemi seçmelidir. Kontrol yöntemlerinin başarılı olabilmesi kullanan kişinin yaşam biçimine ve kişiliğine uygun olması ile ilgilidir. Kadının yaşı, eğitimi, cinsel aktivite durumu, genel sağlık durumu, gelecekteki çocuk isteği ihtimali ve sosyal statüsü gibi etkenler, kontrol yönteminin seçiminde rol oynar.”
İdeal korunma yöntemlerini sıralayan Çıtlak, rahim içi araç, kombine doğum kontrol hapları, hormon enjeksiyonları, norplantlar (Hormon İmplantları), cerrahi sterlizasyon (Ameliyatla Kısırlaştırma), prezervatif gibi artık büyük bir çoğunluğun haberdar olduğu yöntemlerin yanı sıra teknolojinin ilerlemesiyle birlikte alternatif doğum kontrol yöntemlerinin de varlığından bahsediyor.
Dr. Cem Çıtlak, doğum kontrol yöntemleri hakkındaki bilgi ve yorumlarını da şöyle aktarıyor:KADINCA.NET
Rahim İçi Araç ( Spiral )
Günümüzde plastikten yapılmış, bakır ilaveli rahim içi araçlar en ideal olan ve en çok kullanılanlardır. Bunların dışında aktif vaginal enfeksiyonu olanlara uygulanmaması gereken progesteron hormonu ilaveli rahim içi araçlar da vardır. Adet kanamasının hemen sonrasında veya kadın gebe olmadığından kesin eminse herhangi bir günde doktor tarafından rahime uygulanır.İdeal koruyuculuk süresi, bakırlı olanlarda beş yıl, hormonlu olanlarda bir yıl olan rahim içi araç kullanan kadınların mutlaka yıllık doktor muayenesinden geçiyor olması gerekir. Hiç doğurmamış olanlar ve çok eşliler için fazla önerilmeyen rahim içi araca bağlı olarak kadınlarda;KADINCA.NET
1. Aşırı adet kanamaları
2. Ara kanamalar
3. Kasık ağrıları görülebilir.
4. Progesteron hormonu içeren rahim içi araçların, standart olanlara üstünlüğü kanama problemlerine yol açmamasıdır.KADINCA.NET
Kombine Doğum Kontrol Hapları
Günümüzde gelişmiş ülkelerde en sık kullanılan, östrojen ve progestoron hormonu içeren, etkin ve güvenilir yöntem olan doğum kontrol hapları seçilmeden önce kadın genel bir jinekolojik değerlendirmeden geçmeli, PAP smear'i yapılmalı ve uygun ilaç doktor tarafından önerilmelidir. Hapa adetin ilk günü başlanır ve 21 gün süreyle ara vermeden günde bir tablet alınır, 7 günlük arayı takiben tekrar hapa başlanır. Kadın ara verdiği 7 günlük dönemde adet görür. Kadın ilacı korunmayı düşündüğü süre boyunca 21 gün ilaç, 7 gün ara şeklinde kullanır. İlaç kullanılırken en önemli olay günlük tabletleri unutmamaktır çünkü unutulduğunda koruyuculuk etkinliği azalır. İlaç bırakıldıktan kısa bir süre sonra kadın ilaç öncesi doğurganlık kapasitesine ulaşır. Sigara içen 35 yaş üstü kadınların kullanması pek tavsiye edilmez.KADINCA.NET
Hormon Enjeksiyonları
Aylık ve üç aylık enjeksiyon olarak uygulanır. Aylık iğneler 28 günde bir uygulanır ve östrojen ve progesteron hormonu içerir. İlaç kullanımının ilk aylarında düzensiz kanamalarla karşılaşılabilinir. Etkileri kombine doğum kontrol haplarına benzer, günlük hap alımını unutabilecek olanlara önerilir. Üç aylık iğneler sırf progesteron hormonu içerir. Kullanımları esnasında adet düzensizlikleri ve tamamen adetten kesilme gibi şikayetler görülebilir. Bu ilaç daha çok emziren anneler için uygun bir seçenektir. Her iki ilaç da bırakıldıktan kısa bir süre sonra kadın normal doğurganlık kapasitesine ulaşır.KADINCA.NET
Norplantlar ( Hormon İmplantları )
Lokal anasteziyle kolun iç yüzüne yerlştirilen ve prgesteron hormonu salan kapsüllerdir. Ara kanamaları ve adetten tamamen kesilme görülebilir. Etkinlik süreleri beş yıldır. Çıkartılmaları için de cerrahi müdahale gereklidir.
Cerrahi Sterlizasyon (Ameliyatla Kısırlaştırma)
Cerrahi kısırlaştırma hem erkek, hem de kadın için uygulanan ancak geri dönüşümsüz olarak kabul edilmesi gereken bir yöntemdir. Çocuk sayısını tamamlamış olan ve ileriki hayatında kesinlikle çocuk düşünmeyen kişiler için uygun olan bir yöntemdir. Kadınlar için uygulanan yöntem tubal sterlizasyon (tüplerin bağlanması), erkekler için ise vasektomi (üreme kanalının bağlanması) ‘dır.
Prezervatif
Erkekler için, günümüzde mevcut tek geri dönüşümü mümkün olan yöntem. Doğum kontroluna ilave olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklardan koruyucu etkisi de vardır. Her ilişki sonrasında prezervatifin yırtık yönünden kontrol edilmesi önemlidir.KADINCA.NET
Persona digital kontrol
Bilinen tüm doğum kontrol yöntemlerinde vücuda yerleştirilen bir araçtan, ilaçtan, cerrahi müdahalelerden bahsettik. Persona, vücuda içeriden veya dışarıdan bir ilaç alınmadan ya da herhangi bir madde kullanılmadan çözüm sunan ve bu özelliği ile “dünyanın en doğal doğum kontrol yöntemi” olarak tanımlanan doğum kontrol yöntemidir. Prezervatif, rahimiçi araç ve doğum kontrol haplarını kullanmadan sadece stick’lerinin üzerinde idrar testi yaparak sonuca ulaşır.KADINCA.NET
Normal Laboratuarların yaptığı doğum kontrol için çok önemli olan iki hormonu ( LH ve Östrojen) günlük idrar testleri ile ölçebilen Persona, laboratuarda yapılan testlerle % 99,7 oranında benzeşir. Tehlikeli gündeyseniz kırmızı, serbest gündeyseniz yeşil ışık yakarak şüpheye yer bırakmadan “konforlu bir cinsel hayat” olanağı sağlar. 35 yaş üzeri ve sigara kullanan kadınların doğum kontrol haplarını kullanmaları sakıncalı. Bu noktada da persona önemli bir yer teşkil ediyor.
Hangi yöntemle doğurmalı
O eşsiz ana tanık olmak mı? Yok ben görmeden olup bitsin mi? En doğalı su ise ben de su da doğururum mu? Hangisi?.Büyük olasılıkla tüm gebeliğiniz boyunca etrafınızdaki pek çok kadın size kendi doğum öyküsünü anlatacak, bazısı çok zorlandığını bazıları da çok rahat bir doğum yaptığını söyleyecektir. Bu hikayelerin ortak yanı hiçbirinin diğerinin aynısı olmamasıdır. Özel bir an Gerçekten de doğum eylemi özel bir durumdur. Farklıkadınlarda değişik şekillerde olduğu gibi aynı kadının farklı doğumları da birbirinden çok değişik olabilir. Eylem farklı belirti özdeş Doğum eyleminin farklı olmasına karşın yaklaşan doğumun belirtileri genelde benzerdir. Her kadında tüm belirtiler olmayabilir ancak varlığı doğumun irkaç gün ile birkaç hafta arasında gerçekleşebileceğini gösterir.
Hafifleme: Bebeğin aşağı inmesi
Gebeliğinizin son dönemlerine nefes almada zorlanmaya başlamanız normaldir. Bebeğinizin artık diyafram kasını iyice yukarı doğru itmesi ve göğüs boşluğunun azaltması bunun temel nedenidir. Doğum yaklaşırken bebeğin kafası doğum kanalına doğru iner. Bu sayede göğüs boşluğu ve diyaframınız üzerindeki baskı azalır. Artık daha rahat soluk alıp verebildiğinizi ve sanki hafiflediğinizi hissedebilirsiniz. Öte yandan bebeğin başının aşağıya inmesi mesaneniz üzerindeki baskının artmasına neden olur. Bunun sonucunda da tıpkı gebeliğinizin erken dönemlerinde olduğu gibi sık sık idrara çıkma gereksinimi duyarsınız. Bebek aşağıya indiğinde dışarıdan bakanlar karın yapınızın değiştiğini söyleyebilirler. Ya da nadiren ne siz ne de dışarıdan bakanlar böyle bir değişimin farkında olmayabilirler.
Gebelik dönemini sorunsuz atlatmak, doğumda daha az ağrı çekmek küçük detaylarda saklı.
Yeni doğan bebeğin bakımı
Yeni doğan döneminde doğru bakım bebeğin genel sağlığı üzerinde önemli etkileri olan bir süreç. Bu sebepten yeni anne – baba olanlar ciddi bir endişe yaşıyorlar. Bu bölümde yeni doğan bebeğin bakımında dikkat edilmesi gereken noktaları bulabilirsiniz. Cilt Bakımı Bebeğin en büyük organı cildi olduğundan cilt bakımı ve hijyen konusunda annelere önemli iş düşer. Yenidoğan bebeklerin cildi çok hassas ve incedir. Kolayca zedelenebilir.Cilt bütünlüğünün bozulması bebek için enfeksiyon riski oluşturur.Özellikle doğumu takip eden günler
içinde bebek cildi kuru, kabuksu bir hal alabilir, soyulabilir. Bu dönemde nemlendirici bebe yağı veya losyonların kullanımı uygun olur. Bebe yağları ıslak cilde sürülerek uygun nemlenme sağlayabilirler. Bebeğin cildiyle direkt temas eden giysiler pamuklu kumaşlardan seçilmeli ve temizliğinde deterjan kullanılmamalıdır.
Alt Değiştirme
Yeni doğan bir bebek günde ortalama 6 defa altını ıslatır. Bebeğinizin bezini altı ıslanır ıslanmaz değiştirin. Pişik oluşumunu engellemek için bezini sık sık değiştirmekte fayda var. Pişik olduğu takdirde uygun bir pişik kremi kullanabilirsiniz. Kız çocuklarının altını temizlerken yukarıdan aşağıya doğru silinmelidir.
Sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin dışkıları sarıdan yeşile kadar çeşitlilik gösterir. Bebeğinizin ilk ayında dışkı sayısı fazladır (günde 6–8 kez). Anne sütüyle beslenen bebeklerin dışkıları da cıvık olur. Erkek bebeklerde, sünnet derisini geriye çekip temizlemeye çalışmayın.KADINCA.NET
Göbek Bakımı
Göbek kordonu kuruyup ayrılana kadar %70 alkol veya mersol solusyonu ile göbek bakımı yapılır. Kordon dokusu ağrısızdır. Göbek düştükten sonraki 1-2 gün bakıma devam edilmeli, eğer sızıntı, akıntı ya da kanama varsa doktora danışılmalıdır.KADINCA.NET
Bebeğinizin Banyosu
Banyo bebek bakımında önemli yer tutar. Sağlıklı yeni doğanlar doğdukları ortam koşullarına göre ilk 24 saat içinde yıkanabilirler. Evde her gün ya da gün aşırı yıkanabilirler. Göbek düşene kadar kaynatılıp soğutulmuş akar su altında yıkanması uygun olur. Göbek düştükten 2-3 gün sonra küvette normal banyo yapılabilir. Banyo suyu sıcaklığı vücut ısısında (36-37 derece), ortam ısısı 24-25 derece olmalıdır. Banyo öncesinde tüm eşyalar hazırlanmalı, bebeğin ısı kaybetmesi önlenmelidir. Banyo emzirmeden önce yaptırılırsa kusma açısından daha güvenli olunur. Gazlı ve huzursuz bebeklerde akşamüstü banyoları geceyi daha rahat geçirmeyi sağlayabilir. Banyoda kullanılacak şampuan ya da sabunlar doğrudan bebeğe sürülmemeli, bir sünger ya da elde köpürtülerek bebeğe aktarılmalıdır. Bu durulamayı kolaylaştırır. Banyo sonrası cildin ve özellikle kıvrım yerlerinin iyi kurulanmasına, pişik ve tahrişleri önlemek açısından dikkat edilmelidir
Uzmanlar lazerle sünnete karşı
Uzmanlar lazerle sünnete karşı; zararı 10-15 yıl sonra çıkacak Okulların kapanmasına az bir süre kala sünnet telaşı aileleri sarmaya başladı. Uzmanlar sünnetin faydalarını sıralarken, yapılış şekli konusunda uyarılarda bulunuyor. Özellikle ağrısız olduğu için tercih edilen lazerle sünnete dikkat çekiliyor. Çocuk Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Emir İmani, sünnet derisinin yakılarak alındığı lazerle müdahalenin son derece yanlış ve kesinlikle uygulanmaması gereken bir yöntem olduğunu ifade ediyor. Üroloji Uzmanı Dr. Deniz Aydın, lazerle
tutmalıdır. Anlaşmazlık durumlarında son karar yetkisi anne-babada olmalı ancak anne-babanın uygun konularda çocuğa yaşına uygun, güvenli ve kabul edilebilir seçenekler sunması çocuğun karar almayı öğrenmesine yardımcı olacaktır. Yaşına uygun ölçüde karar yetkisi tanınan çocuklar ise anne-babanın kontrolünün azaldığı ergenlik ve yetişkinlik döneminde de daha iyi kararlar almayı başaracaklardır.KADINCA.NET
3. Çocuğumu üzecek, öfkelendirecek, korkutacak veya beni sevmemesine neden olacak hiçbir şey yapmamalıyım.
Çocukların bu "negatif" ancak son derece gerekli duyguları yaşamasını izlemek anne-baba için kolay değildir. Ancak çocukların tüm duyguların normal ve anlamlı olduğunu öğrenmeleri gerekir. Gerilimle baş etmek, hazzı erteleyebilmek, üzüntüye katlanabilmek, isteklerin her zaman yerine gelmeyebileceğini bilmek ve duygularını uygun biçimlerde ifade edebilmeyi öğrenmek tüm yaşam boyu lazım olacak vasıflardır. Anne-babanın görevi çocuğun olumsuz duygular yaşamasını mutlak surette önlemek değil, onu dinleyerek ve ona dikkat göstererek duygularını ifade etmesine yardımcı olmaktır KADINCA.NET
4. Bu sadece bir aşama. Zamanla çocuğum bunları atlatacak.
Büyüme ve gelişim aşamaları çok önemlidir. Büyümenin her bir aşamasında çocuklar bir sonraki aşama için hayati önem taşıyan yeni şeyler öğrenirler. Ancak herhangi bir gelişimin o gelişim için normal kabul edilen yaş aralığında gerçekleşmemesi durumunda, "aşamanın" kendiliğinden geçmesini beklemek bazen önemli zamanların yitirilmesine neden olabilir. Bu nedenle çocuğun gelişimi ile ilgili herhangi bir kaygı duyulması durumunda bir uzmana danışarak önemli bir sorunun olmadığının teyit edilmesi ya da bir sorunun varlığı durumunda gereken müdahalelerin zaman kaybedilmeden yapılması gerekir.KADINCA.NET
5. Ne kadar çok oyuncağı olursa o kadar iyi olur.
Genellikle en fazla oyuncağa sahip çocuklar en fazla sıkılan ve oyuncakların çoğuna yönelik ilgisi ve verdiği değer azalmış çocuklardır. Anne-baba çocuğun özgüveni için son moda oyuncaklara sahip olması gerektiği duygusuna kapılabilir ancak çocuğun taşlar, çam kozalakları, kutular, kağıtlar ve benzerleri ile oynayarak hayal gücünü kullanması aslında onun hem özgüveni hem de gelişimi açısından çok daha yararlıdır.KADINCA.NET
6. Benim çocuğum çok fazla televizyon izlemiyor.
Uzmanlar 2 yaşından küçük çocukların hiç televizyon izlememesini, okul öncesi dönemdeki çocukların ekran başında geçirdiği sürenin (bilgisayar ve video oyunları da buna dahil) günde en fazla 1-2 saati ve daha büyük çocukların günde en fazla 2 saati aşmaması gerektiğini vurguluyorlar. Çok fazla televizyon izlemek çocuğun hayal gücünü, motivasyonunu, mantık yürütmesini ve dikkat yelpazesini daraltıyor. Günümüzde okulla ilgili sorunlar ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu vakalarındaki artışın aşırı televizyon izlemekle bağlantılı olabileceği dahi düşünülüyor.
Bir kayayı azar azar delen su damlaları gibi, her gün tekrarlanan yıkıcı ifadeler gençlerin ve çocukların kimlik duygusunu zedeler. "Geri zekalı, aptal, tembel, düşüncesiz, sakar" gibi ifadeler çocuğun iç dünyasını altüst eder. Onuru kırılan çocuk, genç olduğunda bunlara tepki göstermeye çalışınca, evde çatışma başlar. Aile daha fazla baskı ve ceza yöntemleri uygulamaya başladıkça gençte başkaldırma, isyan duyguları iyice gelişir ve perçinleşir. Neticede kaybeden her zaman anne ve babadır.
Uzmandan karne uyarısı
Karneyi sadece başarının göstergesi olarak yorumlamanın doğru olmadığı belirtildi.Karnelerin alındığı gün bütün çocukların sevinç, hüzün, kaygı ve bazen öfke duygusunu birlikte yaşayacağını ifade eden Uzman Klinik Psikolog Sevil Usanmaz, "Karneyi değerlendirmeye öncelikle iyi notlarla başlamak sonra düzelttiği dersleri üzerinde durmak ve en son zayıf derslerle ilgili konuşmak en doğru olandır" dedi. Anadolu Sağlık Merkezi Uzman Klinik Psikolog Sevil Usanmaz, aslında karnenin, bütün yıl boyunca çocuğun derslere katılmasının ve
öğrenme isteğinin hangi dersleri sevdiğinin ve nelere ilgisi olduğunun, ayrıca anne, baba, öğretmen tutumlarının da göstergesi olduğunu söyledi. Usanmaz, "Karnede sadece notlar üzerinde durmazsak, çocuğumuzun özelliklerini ve gerçekten neye ihtiyacı olduğunu görebiliriz" diye konuştu. Usanmaz, karneyi değerlendirmeye öncelikle iyi notlarla başlamak sonra düzelttiği dersleri üzerinde durmak ve en son zayıf derslerle ilgili konuşmanın en doğru yol olduğunu söyledi. Usanmaz, yorumlar sert ve ağır olduğunda, tehdit ve yaralayıcı ifadeler taşıdığı zaman, çocukların psikolojisi tepkisel olduğundan özellikle ergenlik döneminde bulunan lise öğrencilerinde istenmedik olumsuz davranışlar ve sonuçlarla karşılaşabileceğimizi anlattı. KADINCA.NET
İlköğretim seviyesinde ise okula ve öğrenmeye karşı isteksizlik, dikkat sorunları, depresif duygulanım, kendine, kardeşine zarar verme davranışlarını görebileceğimizi belirten Usanmaz, şöyle konuştu: "Karneye ait yorumlar özellikle geçmişten geleceğe doğru yapılmalı, birinci dönemden ikinci döneme ve önümüzdeki yıl için ne yapabiliriz şeklinde değerlendirme sonuçlanmalıdır. Çocukları birbirleri ve kardeşleriyle karşılaştırmak yerine, kendi içinde değerlendirmek olumlu gelişimi sağlayabilir ve gelecek yılla ilgili kaygı ve başarısızlığı azaltabilir."KADINCA.NET
Karne hediyesi olarak verilen pahalı ve güzel hediyelerin çocuğun başarısını artırmayacağını ve hediyenin sembolik anlamının önemli olduğunu belirten Sevil Usanmaz, sözlerini şöyle tamamladı: "Bütün çocuklara tatil hediyesi verilebilir. Hediye öncelikle sözel ödül olmalı daha sonra çocuğun istediği, yaşı ve sınıfı ile uyumlu bir maddi ödül olabilir. Maddi ödülün değerinden çok sembolik anlamı önemli. İlkokul seviyesinde olan çocuklar için karmaşık olmayan basit oyuncaklar, boya kalemleri, top, bisiklet, giysi, büyük ebeveyn ziyaretleri, deniz tatili, köy ziyaretleri, sinema ve müze gezileri yararlı olacaktır. Karne hediyesi olarak bilgisayar, çok pahalı oyuncaklar, değerli takı, cep telefonu, evcil hayvan alınmasını tavsiye etmiyoruz. Anne ve baba ile çocuk arasında yapılan hediye anlaşması ya da pazarlığının öğrenme ve okul başarısına hiçbir katkısı olmayacaktır."
|
